پژوهشکده علوم دندانپزشکی

رشد علمی علوم دندانپزشکی ایران در سال ۲۰۲۰

 

دکتر سعید عسگری رییس مرکز تحقیقات اندودانتیکس از پژوهشکده علوم دندانپزشکی شهید بهشتی در مورد وضعیت و روند رشد علمی در حوزه علوم دندانپزشکی مصاحبه ای داشتند که توجه خوانندگان گرامی را به آن جلب می نماییم.

آقای دکتر عسگری با تشکر از فرصتی که فراهم نمودید، شما در سال های گذشته اطلاعاتی را در مورد شاخص های کمی و کیفی تولیدات علمی و جایگاه کشورمان در حیطه های گوناگون علمی ارایه می داده اید، لطفا آخرین داده های منتشر شده را اعلام و تحلیل نمایید؟

در سال ۱۳۸۴ بر مبنای سند چشم‌انداز بیست ساله کشور، چنین هدف گیری شده بود که ایران در سال ۱۴۰۴ خورشیدی در حوزه دانشی،کشوری برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری و دست یافته به جایگاه اول علمی و فناوری در سطح منطقه باشدکه خوشبختانه بر مبنای اطلاعات پایگاه داده ای سایماگو، این جایگاه از سال 2011 میلادی در اختیار ایران قرار گرفته است.

ایران در شاخص میانگین تولید همه علوم (بر مبنای تعداد مقالات منتشر شده) توانسته است در یک بازه زمانی بیست ساله، ۳۲ پله رشد نماید، یعنی از مقام ۴۸ در سال ۲۰۰۰ میلادی به مقام ۱۶ دنیا در سال ۲۰۲۰ ارتقا یابد. در همین بازه زمانی، ایران در حوزه پزشکی با ۳۷ مرتبه ترقی از ردیف ۵۴ دنیا به رتبه ۱۷ ارتقای وضعیت داده است. اما طبق مستندات موجود، ایران در سال ۲۰۰۰ میلادی در حوزه علوم دندانپزشکی در مقام ۳۷ دنیا قرار داشته و در یک بازه زمانی بیست ساله، با ۲۶ رتبه ارتقا، در بین 230 کشوری که برای همین موضوع مورد ارزیابی قرار گرفته اند، به رتبه ۱۱ دنیا رسیده است.

ایران در حوزه علوم دندانپزشکی در سال گذشته میلادی (۲۰۱۹) نیز با داشتن ۵۴۲ مقاله در مقام ۱۱ دنیا ایستاده بود و رقبای منطقه ای ما یعنی کشورهای ترکیه و عربستان سعودی با بیش از ۶۸۰ مقاله گوی رقابت را از ما ربوده بودند. اما در سال جاری میلادی اگر چه تعداد مقالات ایران به ۵۸۴ رسیده است، اما این کشورهای رقیب تعداد مقالات خود را به حدود ۸۰۰ مقاله رسانده اند که این رشد سریع علمی، عملا شرایط رقابت بین کشور ما با آنها را سخت تر کرده است.

خوشبختانه از منظر بررسی شاخص کیفیت تولیدات علمی منتشر شده که با شاخص اچ-ایندکس از آن یاد می شود، هم اکنون ایران در حوزه علوم دندانپزشکی و در سطح منطقه ای با یک پله سعود به رتبه سوم و در طراز جهانی کماکان در مقام ۳۰ دنیا قرار دارد. البته عدد این شاخص از رقم 55 به ۶۹ افزایش یافته است.

چنان که شرح داده شد، در سال های پیش تفاوت تعداد مقالات ایران در حوزه علوم دندانپزشکی با کشورهای رقیب منطقه ای برای کسب مرتبه بالاتر خیلی زیاد نبود، اما متاسفانه در حال حاضر بدلیل حرکت شتابان دو کشور ترکیه و عربستان سعودی، امکان رقابت برای کسب رتبه دهم برای کشور ما در یک بازه زمانی کوتاه، کمی دور از انتظار است و از سوی دیگر این نگرانی وجود دارد که با حرکت سریع و شتابان کشورهای کره جنوبی و خصوصا اسپانیا در حوزه علوم دندانپزشکی، در سال های آتی شاهد تنزل رتبه کشور در این حوزه باشیم. بنابراین چنانچه بخواهیم جایگاه علمی کشور عزیزمان ایران در حوزه علوم دندانپزشکی به مخاطره نیفتد، همه محققان و پژوهشگران فعال در این عرصه می بایست بر میزان تلاش های ارزشمند خود بصورت معناداری افزوده و البته در این میان حمایت سیاست گزاران عرصه تحقیقات نیز امری بسیار لازم و اجتناب ناپذیر است.