پژوهشکده علوم دندانپزشکی

سال گذشته در یک گفتگوی اختصاصی با دکتر سعید عسگری، استاد اندودانتیکس و رییس مرکز تحقیقات اندودانتیکس پژوهشکده علوم دندان‌پزشکی شهید بهشتی در مورد جایگاه علمی ایران به بررسی شاخص‌های معتبر در این حوزه پرداختیم. امسال نیز با هدف تحلیل اینده علمی- پژوهشی کشور در حوزه علوم دندانپزشکی با ایشان به گفتگو نشستیم.

 

هم اکنون وضعیت و رتبه مجلات دندانپزشکی ایرانی در بین کشورهای منطقه و جهان چگونه است؟

مستند به اطلاعات منتشرشده توسط پایگاه داده‌ای سایمگو در حوزه علوم دندانپزشکی کلا در تمام دنیا 201 مجله منتشر می شود که در اسکوپوس اندکس شده اند و در این بین اولین مجله انگلیسی زبان ایرانی با کسب رتبه 37 مجله Iranian Endodontic Journalاست. دومین مجله ایرانی با کسب رتبه 101 مجله Dental Research Journalو سومین مجله در این گروه با کسب رتبه 103 مجله Journal of Lasers in Medical Sciencesمی باشد.

همچنین لازم به ذکر است که بر اساس استنادات همین پایگاه داده ای، هم اکنون در منطقه خاورمیانه تعداد 820 مجله در تمام حوزه های علمی تحت پوشش اسکوپوس (نظیر پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، اقتصاد، کامپیوتر، شیمی، بازرگانی و ...) منتشر می شوند. با لحاظ شاخص  SJR که شاخص اصلی در نظام رتبه بندی این پایگاه داده ای است در بین اسامی 50  مجله علمی برتر منطقه خاورمیانه، کشور مصر به شکل بلامنازعی صدر نشین رتبه های برتر است و در این میان انچه بسیار جلب توجه می نماید این است که در میان 50 مجله برتر علمی منطقه، پرچم کشور هایی نظیر ایران، ترکیه وعربستان سعودی فقط یکبار به چشم می خورند. البته نکته ای که می بایست با کمال افتخار اعلام نمود این است که رتبه 29 این لیست که با پرچم کشور عزیزمان مزین گردیده است متعلق است به مجله اندودانتیکس ایران (Iranian Endodontic Journal) و این افتخاری است برای همه اندودانتیست های عزیز کشور و مرکز تحقیقات و پژوهشکده ما. اما نکته بسیار پر اهمیت تری که خوب است اطلاع رسانی وسیعی در مورد ان به انجام رسد و با دقت در شکل زیر مشخص است این است که که هم اکنون در میان مجلات دندانپزشکی خاورمیانه، مجله Iranian Endodontic Journalبرای اولین بار و به صورت همزمان، هم در جایگاه اول منطقه قرار گرفته و هم تنها مجله Q1در حوزه علوم دندانپزشکی در منطقه خاور میانه است که از این دومنظر می بایست ضمن شکرگذاری به درگاه ایزد منان، به عنوان مدیر مسول این مجله از تمامی دست اندرکان این ژورنال علمی تشکر نمایم.

 

تحلیل شما از روند تولیدات علمی ایران در حوزه علوم دندانپزشکی چیست؟

در مصاحبه سال گذشته عرض شد که طبق اطلاعات منتشرشده توسط پایگاه داده‌ای سایمگو در سال ۲۰۱۷ در رشته دندان‌پزشکی رتبه اول منطقه به ایران اختصاص یافته بود در حالی که در تراز جهانی نیز در رتبه 10 قرار داشتیم. در همان سال ترکیه در مقام دوم منطقه و رتبه 12 جهانی پس از ایران و اسپانیا قرار داشت. اکنون ایران کماکان در مقام 10 جهانی ایستاده اما در منطقه خاورمیانه، کشور ترکیه گوی رقابت را از ما ربوده و خود را مجددا به رتبه اول رسانده است. نکته مهم تر اینکه عربستان سعودی با یک شیب تند در حال نزدیک شدن به ایران و ترکیه است و چنانچه همین روند پرشتاب را ادامه دهد و ما نیز در سرعت تولیدات علمی کشور همین روند کنونی را ادامه دهیم، به احتمال زیاد به زودی رتبه اول منطقه را عربستان سعودی به خود اختصاص خواهد داد. این نکته نشان می دهد که سه کشور ایران، ترکیه و عربستان بصورت جدی در حال توسعه کمی تحقیقات دندانپزشکی می باشند و نسبت به روند جهانی با سرعت بیشتری به پیش می تازند که البته از این بابت برای ارتقا مرتبه جهانی کشور در حوزه علوم دندانپزشکی خوشحالیم اما با وجود رقبای قوی منطقه ای مان، می بایست که با تدابیر شایسته تری، سامانه تحقیقات علوم دندانپزشکی کشور توسط مسئولین ذیربط مورد توجه قرار گرفته و رهبری گردد.

باید توجه داشت که تفاوت تعداد مقالات دندانپزشکی بین کشورهای هم رده ما (شامل کره جنوبی، اسپانیا، ترکیه، سوییس و عربستان سعودی) در حد یکصد مقاله است و هر یک از کشورها که تلاش بیشتری را از خود نشان دهند می توانند به رتبه نهم دنیا صعود نموده و پس از کشور چین (که متعلق به گروه سه کشور چین، ایتالیا و المان با کمتر از 1000 مقاله است) در جدول رده بندی قرار گیرند.

باید اضافه نمایم که اگر چه تعداد مقالات منتشره از کشور ما در سال 2018 با هفت درصد رشد نسبت به سال گذشته به تعداد 563 مقاله رسیده است، اما رتبه ما کماکان در مرتبه دهم جدول متوقف مانده است. این در حالی است که کشور ترکیه با ده درصد رشد در تعداد مقالات از رتبه 12 به پله نهم صعود کرده است که این جایگاه بالاترین مقام در بین کشورهای هم رده ما تلقی می شود. اما نکته بسیار حایز اهمیت این است که عربستان سعودی به شکل کاملا هدفمند در این رقابت وارد شده و با بیست درصد رشد در تعداد مقالات منتشره، خود را از رتبه چهاردهم به مقام 11 جهانی ارتقا داده و به نظر می رسد که اگر همین روند ادامه یابد بزودی و حتی احتمالا در سال آینده از ایران و ترکیه گذر خواهد نمود. اخرین نکته اینکه ارتقا مرتبه ترکیه و عربستان سبب شده تا کره جنوبی و اسپانیا نسبت به سال پیشین تقلیل رتبه پیدا نمایند.

در پایان ذکر این نکته را ضروری می دانم که اگر به عنوان یک ایرانی به اجزا و مختصات اقدامات برنامه ریزی شده مبتنی بر دلارافشانی عربستان سعودی توجه نماییم این موضوع پر واضح خواهد بود که هم اکنون لازم است تا مسئولین و خصوصا محققین با غیرت دندان‌پزشکی کشور با توجه به مختصات این رقابت (که از جهاتی با توجه به تحریم های ظالمانه جهان غرب نابرابر می باشد) کمر همت را محکم تر بسته و با اندیشه پیروزی در این میدان پر از چالش جهاد مستمری را وجهه همت خود قرار دهند.